Germania Superior
Germania Superior (Ylä-Germania, lat. Provincia Germania Superior), myöhemmin Germania Prima (Germania I, lat. Provincia Germania Prima), oli Rooman valtakunnan provinssi, joka sijaitsi Germaniassa nykyisten Ranskan, Saksan ja Sveitsin alueilla.[1][2][3]
Germania Superior Provincia Germania Superior |
|
---|---|
Rooman provinssi | |
![]() |
|
![]() Germania Superiorin provinssin alue vuonna 125. |
|
Valtio |
Rooman valtakunta Länsi-Rooma |
Prefektuuri | Gallia (300-luku–) |
Diokeesi | Gallia (n. 293–) |
Nykyinen valtio/alue | Ranska (Alsace), Saksa (Rheinland-Pfalz) ja Sveitsi |
Perustettu | n. 85–90 |
Hallinto | |
– hallinnon tyyppi | keisarin provinssi |
– hallinnollinen keskus | Moguntiacum |
MaantiedeMuokkaa
Germania Superiorin provinssi sai nimensä siitä, että se sijaitsi Reinin yläjuoksulla Germania Inferioriin (”Ala-Germania”) nähden.[4] Siihen kuuluivat suunnilleen nykyisen Ranskan Alsace ja Saksan Rheinland-Pfalz sekä osa Sveitsistä. Provinssin länsipuolella sijaitsi Gallia Belgican provinssi, luoteispuolella Germania Inferiorin provinssi, itäpuolella Germania Magna eli Suur-Germania, jota roomalaiset eivät koskaan valloittaneet, ja kaakkoispuolella Raetian provinssi.[2] Provinssin hallinnollinen keskus oli Moguntiacum (nyk. Mainz).[5]
KaupunkejaMuokkaa
Germania Superiorin roomalaisaikaisia kaupunkeja olivat muun muassa:
|
|
HistoriaMuokkaa
Germania Superiorin alueesta tuli osa Rooman valtakuntaa Julius Caesarin valloitettua sen vuonna 58/57 eaa.[4] Alun perin alue oli osa Gallia Comatan provinssia ja sitten Gallia Belgican provinssia. Se erotettiin omaksi sotilashallintoalueeksi (exercitus) vuonna 16 jaa.[5] Alueen siviilihallinto kuului edelleen Gallia Belgicalle.[2] Germania Superiorin provinssi perustettiin keisari Domitianuksen aikana noin vuonna 85–90.[5][2] Germania Inferiorilla oli samanlainen syntyhistoria.[5]
Roomalaisten alkuperäisenä tavoitteena oli vallata myös Reinin itäpuoli, mutta tästä luovuttiin, ja Germanian provinssit jäivät rajaseuduksi koko historiansa ajaksi.[5] Provinssi oli olemassa muun muassa keisari Trajanuksen kauden lopussa vuonna 117 Rooman ollessa laajimmillaan.[1] Seudun rajoissa tapahtui kuitenkin historian kuluessa paljon muutoksia.[5]
Noin vuonna 293 provinssin nimeksi tuli Germania Prima. Samalla siitä erotettiin Maxima Sequanorumin provinssi. Jäljelle jäänyt Germania Priman provinssi kuului Gallian diokeesiin.[2] 300-luvulla se tuli osaksi Gallian prefektuuria.[3] Rooman valtakunnan jaon jälkeen vuodesta 395 provinssi oli osa Länsi-Roomaa ja kuului edelleen samoihin prefektuuriin ja diokeesiin.
Tärkeimmät provinsseissa tapahtuneet muutokset alueella olivat:
LähteetMuokkaa
- ↑ a b Castrén, Paavo & Pietilä-Castrén, Leena: ”Provincia”, Antiikin käsikirja, s. 464–466. Helsinki: Otava, 2000. ISBN 951-1-12387-4.
- ↑ a b c d e Adkins, Lesley & Adkins, Roy A.: Handbook to Life in Ancient Rome, s. 115–117, 124. Updated Edition. Facts on File Library of World History. Infobase Publishing, 2004. ISBN 978-0-8160-5026-0.
- ↑ a b Peck, Harry Thurston: Harper's dictionary of classical literature and antiquities. Harper & brothers: New York, 1896. Teoksen verkkoversio. Teoksen verkkoversio (Perseus)
- ↑ a b Liberati, Anna Maria & Bourbon, Fabio: ”Valtakunnan kulmakivet Gallia ja Germania”, Historialliset kulttuurit, Rooma, s. 215. Suomentanut Tuija Vertainen. Weilin+Göös, 2004. ISBN 978-951-0-32991-7.
- ↑ a b c d e f Upper Germany. The Structure and Administration of the Roman province Römisch-Germanisches Zentralmuseum. Arkistoitu 14.5.2021. Viitattu 1.3.2021.
Aiheesta muuallaMuokkaa
- Kuvia tai muita tiedostoja aiheesta Germania Superior Wikimedia Commonsissa
- Achaea
- Aegyptus Herculia
- Aegyptus Jovia
- Aemilia et Liguria
- Africa Proconsularis
- Alpes Cottiae
- Alpes Maritimae
- Alpes Poeninae et Graiae
- Apulia et Calabria
- Arabia
- Armenia Minor
- Asia
- Baetica
- Belgica Prima
- Belgica Secunda
- Bithynia
- Britannia Prima
- Britannia Secunda
- Campania
- Cappadocia
- Caria
- Carthaginensis
- Cilicia
- Corsica
- Creta
- Cyprus
- Dacia Mediterranea
- Dacia Ripensis
- Dalmatia
- Dardania
- Diospontus
- Epirus Nova
- Epirus Vetus
- Europa
- Flaminia et Picenum
- Flavia Caesariensis
- Galatia
- Gallaecia
- Gallia Aquitania
- Gallia Narbonensis
- Gallia Viennensis
- Germania Prima
- Germania Secunda
- Haemimontus
- Hellespontus
- Insulae
- Insulae Baleares
- Isauria
- Libya Inferior
- Libya Superior
- Lucania et Bruttii
- Lugdunensis Prima
- Lugdunensis Secunda
- Lusitania
- Lycia et Pamphylia
- Lydia
- Macedonia
- Mauretania Caesariensis
- Mauretania Sitifensis
- Mauretania Tingitana
- Maxima Caesariensis
- Mesopotamia
- Moesia Prima
- Moesia Secunda
- Noricum Mediterraneum
- Noricum Ripense
- Numidia Cirtensis
- Numidia Militiana
- Novempopulana
- Osroene
- Pannonia Inferior
- Pannonia Savia
- Pannonia Superior
- Pannonia Valeria
- Paphlagonia
- Phrygia Prima
- Phrygia Secunda
- Pisidia
- Pontus Polemoniacus
- Praevalitana
- Raetia Prima
- Raetia Secunda
- Rhodope
- Samnium
- Sardinia
- Scythia
- Sequana
- Sicilia
- Syria Coele
- Syria Palaestina
- Syria Phoenice
- Tarraconensis
- Thebais
- Thessalia
- Thracia
- Tripolitania
- Tuscia et Umbria
- Valeria Byzacena
- Venetia et Histria
- Achaea
- Aegyptus
- Aemilia
- Africa Proconsularis
- Alpes Cottiae
- Alpes Maritimae
- Alpes Poeninae et Graiae
- Apulia et Calabria
- Aquitanica Prima
- Aquitanica Secunda
- Arabia
- Arcadia
- Armenia Prima
- Armenia Secunda
- Asia
- Augustamnica
- Baetica
- Belgica Prima
- Belgica Secunda
- Bithynia
- Britannia Prima
- Britannia Secunda
- Byzacena
- Campania
- Cappadocia Prima
- Cappadocia Secunda
- Caria
- Carthaginensis
- Cilicia Prima
- Cilicia Secunda
- Corsica
- Creta
- Cyprus
- Dacia Mediterranea
- Dacia Ripensis
- Dalmatia
- Dardania
- Epirus Nova
- Epirus Vetus
- Euphratensis
- Europa
- Flaminia et Picenum Annonarium
- Flavia Caesariensis
- Galatia
- Galatia Salutaris
- Gallia Viennensis
- Haemimontus
- Helenopontus
- Hellespontus
- Honorias
- Insulae
- Gallaecia
- Germania Prima
- Germania Secunda
- Insulae Baleares
- Isauria
- Libya Inferior
- Libya Superior
- Liguria
- Lucania et Bruttii
- Lugdunensis Prima
- Lugdunensis Secunda
- Lugdunensis Tertia
- Lusitania
- Lycaonia
- Lycia
- Lydia
- Macedonia Prima
- Macedonia Secunda
- Mauretania Caesariensis
- Mauretania Sitifensis
- Mauretania Tingitana
- Maxima Caesariensis
- Maxima Sequanorum
- Mesopotamia
- Moesia Prima
- Moesia Secunda
- Narbonensis Prima
- Narbonensis Secunda
- Noricum Mediterraneum
- Noricum Ripense
- Novempopulana
- Numidia
- Osroene
- Palaestina Prima
- Palaestina Secunda
- Palaestina Salutaris
- Pamphylia
- Pannonia Inferior
- Pannonia Savia
- Pannonia Superior
- Pannonia Valeria
- Paphlagonia
- Phoenice Prima
- Phoenice Secunda
- Phrygia Pacatiana
- Phrygia Salutaris
- Picenum Suburbicarium
- Pisidia
- Pontus Polemoniacus
- Praevalitana
- Raetia Prima
- Raetia Secunda
- Rhodope
- Samnium
- Sardinia
- Scythia
- Senonia
- Sicilia
- Syria Prima
- Syria Secunda
- Tarraconensis
- Thebais
- Thessalia
- Thracia
- Tripolitania
- Tuscia et Umbria
- Valentia
- Valeria
- Venetia et Histria